Spinozahuis is nu canonmuseum
Canon bijeenkomst bij Het Spinozahuis, Rijnsburg
Het museum Het Spinozahuis is op 2 juli officieel toegetreden tot het netwerk van Canonmusea. In dit netwerk participeren talloze musea, onder anderen het Rijksmuseum en het Prinsenhof. Tezamen vertellen zij het verhaal van de Canon van Nederland. Initiatiefnemer is het Openlucht museum Arnhem. De ceremonie werd voor het Spinozahuis gehouden en begon met drie korte toespraakjes van achereenvolgens:
- Teus Eenkhoorn, directeur Openlucht museum Arnhem,
- Cornelis Visser, burgemeester van Katwijk
- Erno Eskens, voorzitter Vereniging Het Spinozahuis (VHS)
Zij benadrukken allen het belang van deze stap voor de bekendheid van Spinoza en het vastleggen van zijn plaats in de Nederlandse geschiedenis met name ten behoeve van het geschiedenisonderwijs. Vervolgens onthulde de burgemeester van de gemeente Katwijk (waar Rijnsburg onder valt) het "Canon bordje" met handtekeningen.
Na afloop was er koffie met canongebak in de tuin.
Vlnr: Burgemeester Visser van Katwijk, Erno Eskens (vz Vereniging het Spinozahuis) en
Teus Eenkhoorn (dir Openluchtmuseum Arnhem) met het zojuist ondertekende schildje
dat de toetreding tot de Canonmusea symboliseert
Spinozahuis in Rijnsburg
Lezingen in de Open Hof Kerk
Na dit officiële gedeelte waren er enkele lezingen in de Open Hof Kerk in Katwijk, een kwartier lopen vanaf het Spinozahuis.
Andrea Sangiacomo, die per 1 sep. 2021 is benoemd tot bijzonder hoogleraar aan de Erasmus School of Philosophy waar hij de Spinozaleerstoel bekleedt, presenteerde zich en vertelde over zijn invulling van de leerstoel. Hij wil graag de verkennen op welke manier Spinoza's filosofie behulpzaam kan zijn om de uitdagingen van de huidige tijd beter te begrijpen en om de dialoog aan te gaan met andere tradities en culturen.
Zijn lezing, in het Nederlands maar toch vaak wat moeilijk te verstaan, ging verder over de mate waarin wij vrij zijn volgens Spinoza. Hij nam daarmee een voorschot op de lezing die hij geeft in de zomercursus van Vereniging het Spinozahuis (Barchem 25 - 29 juli 2022).
Erno Eskens, de nieuwe voorzitter van de vereniging, sprak over de actualiteit van Spinoza onder de titel Spinoza op de agora. Daarbij gebruik makend van het Agoramodel van Rene Gude (die dat baseerde op de sferen van Peter Sloterdijk).
Eskens gaat eerst in op Spinoza's visie op slavernij en emancipatie. Francisus van den Enden had zich duidelijk tegen slavernij uitgelaten. Zoniet Spinoza. Over emancipatie van vrouwen: Spinoza vindt vrouwen zwakker van lichaam en ook van geest. Hij vindt het daarom terecht dat vrouwen minder rechten hebben. Dit zijn standpunten die behoorlijk achterhaald zijn.
Filosofie is niet ‘helden op een voetstuk plaatsen’, maar discussiëren over ideeën en wat we daaraan hebben. Welke ideeën zijn houdbaar en waar zijn ze toepasbaar? Waar werken we samen? Waar komen we elkaar tegen? Levenssferen, trainingssferen, ecosfeer. Deze sferen definiëren 8 gebouwen die we in elke stad vinden. De normen en waarden in elk van de gebouwen moeten we een beetje uit elkaar houden. Alle sferen staan in een groen vlak: de Natuur. Over dieren: dieren kennen ook rede, maar zijn niet-reflexief. Zie ook Rik Dolfijn. Conatus: drang tot zelfbehoud hebben dieren ook, maar ook groepen van dieren. Enkele voorbeelden van sferen:
- Privésfeer: omarmen van de liefde tot God. Nietsche: Bejahung, accepteren dat het zo is.
- Private sfeer: geld, fabrieken, bedrijven: de economie. We moeten streven naar eigenbelang. Het eigenbelang houdt ook in: het associëren met de ander. Bestuurders dienen maat te houden met de burger.
- Kunstsfeer: Spinoza heeft (iets te kort door de bocht, zoals Piet Steenbakkers opmerkte) een hekel aan voorstellingsvermogen (imaginatio): onwaar en niet nuttig. In kunst zijn we juist daarmee bezig! Spinoza: onderscheid verstand van voorstellingsvermogen.
- Religiesfeer: Spinoza noemt de oude religies verzinsels, imaginatio. Religies hebben hun vleugels uitgeslagen naar politiek etc. Spinoza wil scheiding van kerk en staat. Politiek draait om andere zaken dan religie. Geldt het voor alle sferen dat je ze gescheiden moet houden? Macht (politiek domein) gebruikt Spinoza ook voor andere sferen.
- Vrije ruimte (agora): sferen met elkaar confronteren. Hoe zou Spinoza daarop reageren?
Algemene Leden Vergadering
Hierna volgde een korte algemene ledenvergadering, die vooral was bedoeld om de nieuwe secretaris te benomen.
Jubileumcongres: gaat door op 15 oktober, locatie is nog niet zeker. Brasserie de Burgt is hiervoor niet beschikbaar.
Nieuwe secretaris: Esther Didden wordt bij acclamtie gekozen.
Rondvraag:
- er is een boekpresentatie in Utrecht op vrijdag 8 juli, Printing Spinoza: A Descriptive Bibliography of the Works Published in the Seventeenth Century (Leiden: Brill, 2022) van Jeroen M.M. van de Ven; het boek is in papieren versie te koop en als ebook gratis te downloaden.
- er is een nieuwe beheerder van brasserie De Burgt; door personeelsgebrek is de Burgt tijdelijk niet beschikbaar; capaciteit is ca 100 personen.
Andrea Sangiacomo en Erno Eskens
Tekst: Dick Blaauboer (met enkele kleine aanvullingen van Jan Mendrik)
Foto's: Jan Mendrik
Foto's: Jan Mendrik
0
commentaren