Spinozadag 20 november 2022
Spinoza en vrijheid
Van de site van de Amsterdams Spinozakring:
Annelien de Dijn, Abram de Swaan en Yoram Stein hebben zich alvast bereid verklaard op deze dag te spreken en hun gedachten over dit thema met ons te delen.
In een tijd dat het woord ‘vrijheid’ gebruikt wordt om zich tegen corona-maatregelen van de overheid te verzetten én om daarmee in te stemmen, bestaat grote verwarring omtrent haar betekenis.
Het debat voert al terug tot de 19e-eeuw waarin de socialisten de liberale traditie ervan beschuldigden slechts een schijnvrijheid te beloven. Deze kritiek werd in de 20ste-eeuw beantwoord door te stellen dat het socialisme een ‘weg tot slavernij’ vormt doordat het aan de individuele burgers hun vrijheid en verantwoordelijkheid ontneemt.
Tegelijk zien we dat vrijheid het vermogen heeft mensen te mobiliseren en nemen burgers in Oekraïne uit naam van de vrijheid nu de wapens op.
Vrijheid is ook een fundamenteel begrip in Spinoza’s filosofie. Het verbindt de handelingsbekwaamheid van een individu met de politieke vrijheid en Spinoza ziet een wederzijdse afhankelijkheid tussen beide.
Een burger kan slechts vrij zijn in een vrije staat en een vrije staat is slechts mogelijk wanneer de burgers vrij zijn.
Zo is vanuit Spinoza gezien het conflict tussen socialisme en liberalisme een schijnprobleem. Misschien werpt zijn filosofie ook een licht op de actuele verwarring.
0
commentaren